Zmiany w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych

W dniu 14 maja 2024 Rada Ministrów przyjęła złożony przez Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego projekt zmian w ustawie o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz niektórych innych ustaw. Celem zmian objętych zakresem przedstawionego projektu jest wdrożenie do polskiego porządku prawnego dwóch dyrektyw Parlamentu Europejskiego, które wprowadzają regulacje dotyczące wynagradzania (i) twórców i wykonawców utworów audiowizualnych oraz (ii) wykonawców utworów muzycznych i słowno-muzycznych poprzez zapewnienie im tantiem z tytułu eksploatacji ich utworów w sieci Internet.

Zmiany w ustawie o prawie autorskim będą dokonywane w oparciu o następujące dyrektywy:

1. dyrektywę 2019/789 ustanawiającą przepisy dotyczące wykonywania praw autorskich i praw pokrewnych mające zastosowanie do niektórych transmisji online prowadzonych przez organizacje radiowe i telewizyjne oraz do reemisji programów telewizyjnych i radiowych oraz zmieniającej dyrektywę Rady 93/83/EWG (Dz. Urz. UE L 130 z 17.05.2019, str. 82),
2. dyrektywę 2019/790 w sprawie prawa autorskiego i praw pokrewnych na jednolitym rynku cyfrowym oraz zmiany dyrektyw 96/9/WE i 2001/29/WE (Dz. Urz. UE L 130 z 17.05.2019, str. 92.

Oczywiście Ustawa przewiduje szereg innych zmian niż te wspomniane powyżej, niemniej jednak w naszej ocenie to właśnie zmiany dotyczące tantiem są zmianami najbardziej wyczekiwanymi. Przedstawiony projekt ustawy zmieniającej zakłada, że twórcom przysługiwać będzie nowe, niezbywalne uprawnienie do otrzymania wynagrodzenia z tytułu publicznego udostępniania utworu audiowizualnego lub artystycznego wykonania w ramach usług świadczonych „na żądanie widza / słuchacza”.

Zgodnie z projektem ustawy tantiemy z tytułu eksploatacji utworu audiowizualnego będą wypłacane za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania, natomiast tantiemy z tytułu eksploatacji wykonań muzycznych wypłacane będą według wyboru artysty za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania lub bezpośrednio na rzecz artysty.

Co do zasady kierunek zmian w ustawie ocenić należy pozytywnie, albowiem od kilkunastu lat mamy do czynienia z dynamicznym rozwojem usług „na żądanie”, gdzie dochodzi do eksploatacji tysięcy utworów. Wprowadzenie regulacji ustawowej pozwoli artystom współuczestniczyć w zyskach osiąganych przez podmioty korzystające z utworów w ramach platform oferujących dostęp do treści „na żądanie”.

Należy mieć na uwadze, że ustawa znajduje się obecnie na samym początku procesu legislacyjnego, a zatem najprawdopodobniej jej treść ulegać będzie kolejnym modyfikacjom. Z tego powodu ostateczna ocena nowelizacji możliwa będzie dopiero za jakiś czas. Aktualnie ustawa została skierowana do pierwszego czytania w komisjach sejmowych. Będziemy Państwa informować o wyniku procesu legislacyjnego.

autor: Wojciech Kościuk- radca prawny